Kisitsisaataasivimmi kisitsisit nutaat
Naatsorsueqqissaartarfiup kisitsisaataasiviani tupanik akileraarusersukkanik eqqussuinermi kisitsisit nutaat ullumi saqqummerput. Kisitsisit nunap karsianut iluanaarutinik kiisalu inummut ataatsimut 15-ileereersimasumut innuttaasunullu tamanut tupat naliginnaasut imusassallu eqqussukkat amerlassusiisa naatsorsuutaannik ilaatigut imaqarput.Takussitissaq 1. Tupap eqqunneqartup annertussusaa nunallu karsiata iluanaarutai
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kg-mut, eqqunneqartartup annertussusaa | ||||||||||
| Katillugit | 85.578 | 92.300 | 86.087 | 77.845 | 91.270 | 93.247 | 85.077 | 84.208 | 81.750 | 86.036 |
| Sikaritsit | 42.464 | 50.943 | 46.200 | 47.957 | 44.327 | 53.277 | 45.947 | 49.366 | 52.584 | 40.261 |
| Imusassaq | 43.113 | 41.357 | 39.887 | 29.888 | 46.943 | 39.970 | 39.130 | 34.842 | 29.167 | 45.775 |
| 1.000 kr.-inngorlugu, nunap karsiata iluanaarutai | ||||||||||
| Katillugit | 138.938 | 158.081 | 149.436 | 143.054 | 147.875 | 170.820 | 181.027 | 192.110 | 177.271 | 169.005 |
| Sikaritsit | 94.696 | 113.604 | 103.026 | 106.945 | 99.867 | 130.529 | 112.569 | 120.947 | 128.830 | 98.639 |
| Imusassaq | 44.243 | 44.477 | 46.409 | 36.109 | 48.008 | 40.291 | 68.458 | 71.163 | 48.440 | 70.365 |
| 1 Imusassat annertussusaanni nioqqutissat uku pineqarput: Tupat aggorluakkat, tupat aggorluagaanngitsut, sikaavaqqat 3 gram-imit oqinnerit, sikaat 3 gram-imit oqimaannerit taavalu sunoorsit/sukuluut. | ||||||||||
| 2 Imusassaq 1.000 kr.-mut nioqqutissat note 1-imiittup assigai, kisianni sikaritsit pappiliartaat kisitsisini ilaaginnarpoq | ||||||||||
Naatsorsorutsigu pujortarneq ataaseq tupamik 1 gram-imik imaqartoq,
2024-mi tupamik eqqussineq inuiaqatigiinnut tamanut
naatsorsuutigigaanni, Kalaallit Nunaanni 15-ileereersimasoq ukiumut
ullut tamaasa 5,2 pujortarsimassavaa, takuuk titartagaq 1. Tamanna
tupamik 0,3-imik annertuseriarneruvoq ukiup siulianut sanilliullugu,
assigalugulu annertuseriarneq 5,0 oct.-iusoq.
Titartagaq 1. Inuup ataatsip 15-ileereersimasup
agguaqatigiissillugu ullut tamaasa pujortartagaasa
amerlassusaat
Takussutissiami 2-mi takutinneqarpoq inuiaqatigiit ataatsimut naatsorsussagaani 15-ileereersimasut pujortartartut amerlassusaat.
\[\frac{Tupap ~~ ataatsip ~~ annertussusaa}{atuineq ~~ ulloq ~~ unnuarlu ~~ x ~~ 365} = \frac{pujortartartut ~~ tamarmik}{15 ~~ - ~~ ileereersimasut ~~ tamarmik}\]
Takussutissiaq ima atuarneqassaaq, assersuutigalugu
“naliginnaasut”-mik pujortartartup ullormut tupat 8-t
pujortartarpagit, 2024-mi tupanik eqqussineq tunngavigalugu
15-ileereersimasut ullormut 8-nik pujortartartut 63,9
pct.-iussapput.
Takussutissaq 2. Assigiinngitsunik amerlassusilinnik
pujortartartut annertussusaat
| Ulloq unnuarlu pujortartakkat | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Innuttaasut 15-ileereersimasut pct.-inngorlugit | ||||||||||
| Inuk ataaseq 8-nik pujortartarpat | 66,7 | 71,9 | 67,0 | 60,4 | 70,7 | 71,9 | 65,2 | 64,3 | 62,2 | 65,4 |
| Inuk ataaseq 10-nik pujortartarpat | 53,3 | 57,5 | 53,6 | 48,4 | 56,5 | 57,5 | 52,1 | 51,4 | 49,8 | 52,3 |
| Inuk ataaseq 12-inik pujortartarpat | 44,4 | 47,9 | 44,7 | 40,3 | 47,1 | 47,9 | 43,4 | 42,9 | 41,5 | 43,6 |
| Inuk ataaseq 14-inik pujortartarpat | 38,1 | 41,1 | 38,3 | 34,5 | 40,4 | 41,1 | 37,2 | 36,7 | 35,6 | 37,4 |
| Inuk ataaseq 16-inik pujortartarpat | 33,3 | 36,0 | 33,5 | 30,2 | 35,3 | 35,9 | 32,6 | 32,2 | 31,1 | 32,7 |
| Inuk ataaseq 18-inik pujortartarpat | 29,6 | 32,0 | 29,8 | 26,9 | 31,4 | 31,9 | 29,0 | 28,6 | 27,7 | 29,1 |
| Inuk ataaseq 20-nik pujortartarpat | 26,7 | 28,8 | 26,8 | 24,2 | 28,3 | 28,7 | 26,1 | 25,7 | 24,9 | 26,2 |
| Malugiuk: Ataatsimik pujortarneq ima nassuiaasigaavoq, sikaritsimik naliginnaasumik pujortarneq imaluunniit tupap angissusaa sikaritsitut nalinginnaasutut angissusilik. | ||||||||||
Kisitsisit qulaani takuneqarsinnaasut saniatigut kisitsisaataasivimmi
kistsisit allat ukununnga tunngasut takuneqarsinnaapput; sikaritsit
pappiliartaanik, tupanik aggorluakkanik aggoqqissaagaanngitsunillu,
sikaavaqqanik sikaanik, sunoorsinillu eqqussuinerit. Taakku ataani
nassuiarneqarput.
Tabel 1. Nunap karsiata eqqussuinermi tupanit
akitsuuserneqartunit iluanaarutai
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tupanut akitsuutit 1.000 kr. | ||||||||||
| Sikaritsit | 94.696 | 113.604 | 103.026 | 106.945 | 99.867 | 130.529 | 112.569 | 120.947 | 128.830 | 98.639 |
| Sikaritsit pappiliartaat | 18.608 | 20.499 | 20.522 | 16.681 | 16.371 | 14.539 | 27.421 | 22.868 | 17.866 | 15.681 |
| Tupat aggorluakkat | 8.893 | 7.624 | 7.338 | 5.585 | 10.681 | 10.932 | 8.612 | 8.302 | 7.993 | 15.310 |
| Tupat aggorluagaanngitsut | 16.528 | 16.001 | 15.088 | 11.896 | 16.419 | 16.203 | 15.682 | 13.399 | 11.918 | 16.670 |
| Sikaavaqqat 3 gram-imit oqinnerit | 211 | 292 | 381 | 167 | 317 | 381 | 530 | 382 | 247 | 210 |
| Sikaat 3 gram-imit oqimaannerit | 4 | 0 | 4 | 14 | 10 | 10 | 68 | 48 | 11 | 27 |
| Sunoorsit/sukuluut il.il. | 0 | 61 | 3.075 | 1.768 | 4.210 | -1.774 | 16.145 | 26.165 | 10.406 | 22.468 |
| Akitsuutit katillugit | 138.938 | 158.081 | 149.436 | 143.054 | 147.875 | 170.820 | 181.027 | 192.110 | 177.271 | 169.005 |
| Agguaqatigiissillugu inummut ataatsimut 15-ileereersimasumut eqqussinermi akitsuutit | ||||||||||
| Sikaritsit | 2.154 | 2.584 | 2.341 | 2.425 | 2.258 | 2.937 | 2.518 | 2.697 | 2.864 | 2.189 |
| Sikaritsit pappiliartaat | 423 | 466 | 466 | 378 | 370 | 327 | 613 | 510 | 397 | 348 |
| Tupat aggorluakkat | 202 | 173 | 167 | 127 | 242 | 246 | 193 | 185 | 178 | 340 |
| Tupat aggorluagaanngitsut | 376 | 364 | 343 | 270 | 371 | 365 | 351 | 299 | 265 | 370 |
| Sikaavaqqat 3 gram-imit oqinnerit | 5 | 7 | 9 | 4 | 7 | 9 | 12 | 9 | 5 | 5 |
| Sikaat 3 gram-imit oqimaannerit | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 1 | 0 | 1 |
| Sunoorsit/sukuluut il.il. | 0 | 1 | 70 | 40 | 95 | -40 | 361 | 583 | 231 | 499 |
| Akitsuutit katillugit | 3.161 | 3.596 | 3.396 | 3.244 | 3.344 | 3.844 | 4.049 | 4.284 | 3.941 | 3.750 |
| Agguaqatigiissiullugu inummut ataatsimut eqqussinermi akitsuutit | ||||||||||
| Sikaritsit | 1.697 | 2.038 | 1.848 | 1.915 | 1.785 | 2.323 | 1.995 | 2.140 | 2.277 | 1.744 |
| Sikaritsit pappiliartaat | 334 | 368 | 368 | 299 | 293 | 259 | 486 | 405 | 316 | 277 |
| Tupat aggorluakkat | 159 | 137 | 132 | 100 | 191 | 195 | 153 | 147 | 141 | 271 |
| Tupat aggorluagaanngitsut | 296 | 287 | 271 | 213 | 293 | 288 | 278 | 237 | 211 | 295 |
| Sikaavaqqat 3 gram-imit oqinnerit | 4 | 5 | 7 | 3 | 6 | 7 | 9 | 7 | 4 | 4 |
| Sikaat 3 gram-imit oqimaannerit | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 |
| Sunoorsit/sukuluut il.il. | 0 | 1 | 55 | 32 | 75 | -32 | 286 | 463 | 184 | 397 |
| Akitsuutit katillugit | 2.490 | 2.836 | 2.680 | 2.562 | 2.643 | 3.041 | 3.208 | 3.399 | 3.133 | 2.988 |
| 1 Nunatta karsiani naatsorsuutinik allattuiffimmi piffissaliunneqartut eqqussuinermik kisitsisinut eqqortumik ersersitsinngillat. | ||||||||||
Tabel 2. Tupat eqqunneqartartut oqimaassusaat
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oqimaassuseq kg-inngorlugu | ||||||||||
| Sikaritsit | 42.464 | 50.943 | 46.200 | 47.957 | 44.327 | 53.277 | 45.947 | 49.366 | 52.584 | 40.261 |
| Sikaritsit pappiliartaat | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Tupat aggorluakkat | 7.633 | 6.544 | 6.299 | 4.794 | 9.137 | 8.250 | 6.718 | 6.476 | 6.235 | 11.942 |
| Tupat aggorluagaanngitsut | 33.593 | 32.522 | 30.667 | 24.179 | 33.210 | 29.895 | 28.933 | 24.721 | 21.989 | 30.756 |
| Sikaavaqqat 3 gram-imit oqinnerit | 486 | 674 | 880 | 384 | 732 | 799 | 1.112 | 801 | 517 | 441 |
| Sikaat 3 gram-imit oqimaannerit | 7 | 0 | 8 | 26 | 19 | 0 | 118 | 83 | 20 | 46 |
| Sunoorsit/sukuluut il.il. | 1.394 | 1.617 | 2.033 | 505 | 3.846 | 1.026 | 2.249 | 2.761 | 406 | 2.589 |
| Katillugit | 85.578 | 92.300 | 86.087 | 77.845 | 91.270 | 93.247 | 85.077 | 84.208 | 81.750 | 86.036 |
| Agguaqatigiissillugu inummut ataatsimut 15-ileereersimasumut gram-inngorlugu | ||||||||||
| Sikaritsit | 966 | 1.159 | 1.050 | 1.087 | 1.002 | 1.199 | 1.028 | 1.101 | 1.169 | 893 |
| Sikaritsit pappiliartaat | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Tupat aggorluakkat | 174 | 149 | 143 | 109 | 207 | 186 | 150 | 144 | 139 | 265 |
| Tupat aggorluagaanngitsut | 764 | 740 | 697 | 548 | 751 | 673 | 647 | 551 | 489 | 682 |
| Sikaavaqqat 3 gram-imit oqinnerit | 11 | 15 | 20 | 9 | 17 | 18 | 25 | 18 | 12 | 10 |
| Sikaat 3 gram-imit oqimaannerit | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 3 | 2 | 0 | 1 |
| Sunoorsit/sukuluut il.il. | 32 | 37 | 46 | 11 | 87 | 23 | 50 | 62 | 9 | 57 |
| Katillugit | 1.947 | 2.100 | 1.956 | 1.765 | 2.064 | 2.098 | 1.903 | 1.878 | 1.818 | 1.909 |
| Agguaqatigiissillugu inummut ataatsimut ukiui apeqqutaatinnagu gram-inngorlugit | ||||||||||
| Sikaritsit | 761 | 914 | 828 | 859 | 792 | 948 | 814 | 873 | 929 | 712 |
| Sikaritsit pappiliartaat | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Tupat aggorluakkat | 137 | 117 | 113 | 86 | 163 | 147 | 119 | 115 | 110 | 211 |
| Tupat aggorluagaanngitsut | 602 | 583 | 550 | 433 | 593 | 532 | 513 | 437 | 389 | 544 |
| Sikaavaqqat 3 gram-imit oqinnerit | 9 | 12 | 16 | 7 | 13 | 14 | 20 | 14 | 9 | 8 |
| Sikaat 3 gram-imit oqimaannerit | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 1 | 0 | 1 |
| Sunoorsit/sukuluut il.il. | 25 | 29 | 36 | 9 | 69 | 18 | 40 | 49 | 7 | 46 |
| Katillugit | 1.534 | 1.656 | 1.544 | 1.394 | 1.631 | 1.660 | 1.508 | 1.490 | 1.445 | 1.521 |
| Malugiuk: Tabelip takujuminartuunissaa eqqarsaatigalugu ukiut ilaat ilanngunneqanngillat. Tabelimi uani ukiut ilaanngitsut kisitsisaataasivimmi pissarsiarineqarsinnaapput. | ||||||||||
| Innuttaasut agguaqatigiissillugit amerlassusaat inummut ataatsimut akitsuutit naatsorsorneqarnerannut atorneqarput. | ||||||||||
| Kilde: https://bank.stat.gl/ALDTOB3 | ||||||||||
Eqqussineq atuinerlu
Kisitsisit Kisitsisaataasivimmiittut Kalaallit Nunaanni tupanik
eqqussuinermut akileraarutaasimasunik imaqarput.
Eqqussineq qanoq pujortartoqartartigineranut naatsorsuutitut
atorneqassappat eqqaamaqquneqarpoq, eqqussuinerup atuinerullu akornanni
pissutsit ataqatigiinneranni paasiuminaattoqarsinnaammat.
Toqqorsivimmut/quersuarmut pisiniarneq: Tamanna ilaatigut Kalaallit Nunaanni sunniuteqarpoq, uani eqqartorneqarpoq inuiaqatigiit ikittunnguunerat pissutaalluni assartuinermi unammillernartoqarsinnaasarnera, taamaasillunilu sillimasariaqartarneq. Tamanna atuinermut allannguinngilaq, kisianni eqqussuinermi ukiumiit ukiumut allanngorarnerinut sunniuteqarsinnaavoq.
Nioqqutissat pisoqalisimasut imaluunniit aserorsimasut maanngaannartut: Tamanna sunniutaagajuppoq pingaartumik ataatsimut annertussuseq isiginiassagaanni.
Eqqunneqartut nalunaarutigineqanngitsut (netto-grænsehandel): Nunamiit nunap sanilianut ajornannginnerusumik isersinnaaneq, tupa assigisaalu nunami allami akikinneruppata eqqussuinermiit annertunerusumik atuisoqarsinnaavoq. Tamanna Kalaallit Nunaanni akitsuutip qaffasinnera pissutaalluni sunniuteqarsinnaavoq. Kisianni Kalaallit Nunaata inissisimanera pissutaalluni taamaallaat tikiffigineqarsinnaasut ikittuinnaapput.
Nunat assigiinngitsut akornanni mittarfeqarfinni akitsuusigaanngitsumik pisiniarneq: tamanna naatsorsuinermut ilaanngilaq, periaaseq taanna nunani avannarlerni atuuppoq 2020-mi 2021-milu covid-19 pissutigalugu angallannerup annikinnera aallaavigalugu naatsorsuutigineqarsinnaavoq akitsuusigaanngitsumik pisiniarneq ukiut siuliinut sanilliullugu annikinnerussasoq.
Eqikkaanermi imaappoq, nalunaarsuutini Kalaallit Nunaanut tupamik eqqussukkat qularnanngitsumik atuinerup annerpaartarivaa. Naatsorsuinermi pissutsit taaneqartut pissutaallutik atuinerup eqqussuinerullu qanoq nikingatiginerat eqqortumik oqaatigineqarsinnaanngilaq.